W powiatach radomskim, opatowskim, sandomierskim i w północnej stronie kieleckiego, włościanin jest ponury i jednostajnego charakteru, więcej poważny i posępny, jak ruchliwy i wesoły. Mieszkający nad brzegami Wisły i Pilicy trudnią się spławem produktów, zaniedbując uprawę gruntów, która by im większe korzyści zapewnić mogła; nad rzeką Kamienną, w powiatach opoczyńskim i opatowskim, oraz w stronie północnej powiatu kieleckiego, jak również w powiecie olkuskim, po większej części oddają się górnictwu, a osiadli w lasach i okolicach im przyległych, zajmują się wyróbką drzewa i myślistwem, a raczej bezwarunkowym tępieniem zwierzyny. Byt ich jest bez porównania gorszy; ziemia tu, nawet przy sztucznej uprawie, mniej urodzajna, wyraźnie odbiła się w ich charakterze. Wesołości jest im prawie nieznana, a pieśni ich więcej są rzewne i tkliwe. (...) Wszelako winniśmy dodać, iż przy zupełnym nieoświeceniu naszego ludu, w ogólności widać w nim wiele przymiotów dobrych; charakter jego jest otwarty, spokojny i poważny; nie ugania się za zbytkiem; pieśni, muzyka, taniec, a przede wszystkim kieliszek, są jedyną uciechą jego życia; nawykły do wszelkiego rodzaju niedostatku, obojętnie znosi ubóstwo; nabożność posunięta w nim do fanatyzmu, jedynym jest motorem jego myśli. Poważa starszych wiekiem, co stanowi główny przymiot ludów słowiańskich; przy spotkaniu nisko się kłania i wita w imię Chrystusa (Józef Sapalski, Pogląd na historię naturalną guberni radomskiej, Kielce 1862).
Staje do pracy armia rezerwowa wielkich robót narodowych. Urzeczywistnia poetyckie marzenie Stefana Żeromskiego. Armia pod kierunkiem geologów, inżynierów i techników, działających nie tylko z rozmachem amerykańskim, ale z furią pomysłów i dokonań. Przebiegać będą przez Sandomierskie liczne szlaki kolejowe: od Bałtyku do Morza Czarnego i od Bramy Morawskiej na Wschód; z Podkarpacia do stolicy i ze Śląska na Wołyń przez świętokrzyskie zagłębie staropolskie, przez żyzne obszary sandomierskie iść będzie wymiana bogactw naturalnych Polski. Buduje się Sandomierski Centralny Okręg Przemysłowy. Spiętrza wody Dunajca zapora w Rożnowie i wraz z pomocniczym zakładem wodno-elektrycznym w Czechowie dostarczy energii elektrycznej sieci przesyłowej wysokiego napięcia, idącego spod Mościc przez Starachowice do Warszawy. Mniejsze źródła energii powstaną na Sanie: w Solinie i Łukawcu. Nowe życie zagości na odwiecznej drodze wodnej uregulowanej Wisły; a gdy kanał połączy San z Dniestrem przez morza północy i południa, w szeroki świat pójdzie plon pracy przyszłych pokoleń. Przeprowadzony z bogatego, jasielskiego złoża gaz ziemny nową energią zasili prawo i lewobrzeżne Sandomierskie. Powstaną wielkie ośrodki przemysłowe w Radomskiem i na obszarze dawnej puszczy sandomierskiej między Wisłą a Sanem. Gdzie wioska Pławo wśród gęstego lasu, już wzrosła dzisiaj – Stalowa Wola. W sercu Polski skupia się wola narodu i państwa, która ma zjednoczyć, umocnić i rozwinąć organizm gospodarczy państwa, podnieść szybko naszą zdolność obronną, zabezpieczyć pokojową i twórczą, choć twardą i niełatwą pracę obecnego i przyszłych pokoleń Rzeczypospolitej (Aleksander Patkowski, Sandomierskie – Góry Świętokrzyskie, Poznań 1938).
Pierwsze miejsce w kategorii przewodników turystycznych przyznane przez jury XVIII Ogólnopolskiego Przeglądu Książki Krajoznawczej i Turystycznej Tour Salon Poznań 2009 (katalog-pokonkursowy.pdf).